26 mar Czy można ustanowić rozdzielność majątkową w trakcie trwania rozwodu?

Jak najbardziej. Żeby ustanowić rozdzielność nie trzeba czekać na rozwód. Często nie warto nawet czekać. Co zatem robić?

Przede wszystkim złożyć pozew.

Jeśli drugi małżonek nie chce zgodzić się na dobrowolne podpisanie rozdzielności u notariusza, najlepiej złożyć pozew o ustanowienie rozdzielności przez Sąd. Taki pozew składa się w Sądzie Rejonowym (czyli innym sądzie niż ten, który rozpatruje sprawę o rozwód). Pozew trzeba złożyć najpóźniej przed uprawomocnieniem się wyroku rozwodowego (jeśli chcemy aby data rozdzielności była datą wcześniejszą niż uprawomocnienie się wyroku rozwodowego – o tym więcej dalej). I co najważniejsze – pozew trzeba uzasadnić. Czyli wskazać powody dla których domagamy się ustanowienia rozdzielności.

Jakie są te powody ustanowienia rozdzielności?

Ważne. Orzecznictwo mówi o „ważnych powodach”. Co to oznacza w praktyce? Powodów może być naprawdę wiele, ale przyjmuje się że rozdzielność jest ustanawiana, gdy istnieją okoliczności, które powodują że wspólność ustawowa przestaje służyć dobru drugiego z małżonków oraz dobru założonej rodziny. A bardziej konkretnie? Na przykład gdy między małżonkami istnieje separacja faktyczna – czyli gdy żyjesz z drugim małżonkiem w rozłączeniu. Taka separacja jest w szczególności ważnym powodem, gdy uniemożliwia Ci współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Czyli gdy np. nie masz żadnej wiedzy co robi z majątkiem drugi małżonek, dostępu do jego rachunku, części majątku a małżonek na Twoje pytania czy próby działań kompletnie nie reaguje.

Co oprócz separacji?

Ważnym powodem są tak naprawdę wszystkie sytuacje złego, czy nagannego postępowania drugiego małżonka, które mają wpływ na majątek. Na przykład brak z Twojej strony dostępu do części majątku, którym zarządza drugi małżonek i jednocześnie marnotrawienie środków czy łożenie ich na osobę trzecią (np. nową partnerkę albo partnera). Takim powodem będzie także trwonienie majątku wspólnego w tym np. na skutek alkoholizmu, rażącej niegospodarności. Może to też być zadłużanie majątku (szczególnie bez Twojej wiedzy i zgody) czy zatrzymywanie majątku (w tym znacznych zarobków, które są majątkiem wspólnym) wyłącznie dla siebie i niedopuszczanie, brak informacji, co do korzystania z majątku. Tak naprawdę nie ma zamkniętego katalogu „ważnych powodów”.

Co więcej, nie tylko kwestie „czysto” majątkowe mają znaczenie dla rozdzielności.

Jak wskazuje orzecznictwo, ważne powody nie oznaczają tylko takich, które mają naturę majątkową czyli np. wskazanego wyżej trwonienia przez jednego z małżonków zarobków stanowiących wspólny majątek czy powodowania uszczerbku w majątku wspólnym itp. Jak wskazał na przykład w wyroku sygn. akt III CRN 250/72 Sąd Najwyższy, ważnym powodem mogą być także okoliczności stwarzające sytuację, w której wykonywanie zarządu przez każdego z małżonków ich wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub znacznie utrudnione. Czyli w skrócie – gdy małżonkowie nie mogą porozumieć się co do zarządzania majątkiem, A zazwyczaj w trakcie rozwodu, trudno o takie porozumienie…W takiej sytuacji również istnieją powody do ustanowienia rozdzielności przez Sąd.

Z jaką datą powstaje rozdzielność?

Rozdzielność powstaje z datą, jaką wskaże Sąd w wyroku. Jeśli są do tego przesłanki, zwykle jest to data albo złożenia pozwu w Sądzie albo data wydania wyroku o rozdzielność przez Sąd. Co ważne – i o tym pamiętaj – gdy składasz pozew musisz konkretnie wskazać z jaką datą domagasz się ustanowienia rozdzielności (i uzasadnić dlaczego). Możliwe jest też ustanowienie rozdzielności nie tylko z datą wniesienia pozwu czy datą wydania wyroku ale także z datą wcześniejszą niż dzień wniesienia pozwu. W jakich przypadkach jest to możliwe? O tym przeczytasz w kolejnym wpisie.

A co jeśli Sąd nie „zdąży” ustanowić rozdzielności przed rozwodem?

Nie martw się. Najważniejsze jest żeby złożyć pozew o rozdzielność, zanim zapadnie prawomocny wyrok o rozwód. Nawet jeśli Sąd nie orzeknie rozdzielności, zanim orzeczony zostanie rozwód, sprawa i tak będzie procedowana. Co więcej, jeśli w pozwie domagasz się ustanowienia rozdzielności z datą wniesienia pozwu, a pozew został wniesiony zanim Sąd orzekł prawomocnie rozwód (albo z datą wcześniejszą), masz nadal na to szanse! Jak wskazał np. w wyroku z dnia 24 listopada 2017 roku Sąd Najwyższy sygn. akt I CSK 118/17  „w orzecznictwie ugruntowało się ostatecznie stanowisko dopuszczające orzeczenie o zniesieniu wspólności majątkowej z datą wsteczną, także po prawomocnym rozwiązaniu małżeństwa, jeżeli powództwo o zniesienie wspólności zostało wytoczone przed uprawomocnieniem się wyroku rozwodowego”.

Wskazuję, że przedstawiane przez mnie na blogu treści, nie są poradą prawną. Z uwagi na zmiany przepisów prawnych jak i orzecznictwa, ich aktualność może ulegać zmianie. Jeśli masz problem podobny do opisanego przeze mnie i potrzebna Ci konsultacja, zapraszam do kontaktu z Kancelarią.