[vc_row css_animation=”” row_type=”row” use_row_as_full_screen_section=”no” type=”full_width” angled_section=”no” text_align=”left” background_image_as_pattern=”without_pattern”][vc_column][vc_column_text]
Po napisaniu testamentu, możemy w każdej chwili zmienić zdanie. I wskazać na przykład inną osobę, która ma po nas odziedziczyć. Albo zmienić inne decyzje. Co jeśli nie zniszczymy pierwszego testamentu i zostawimy po sobie dwa albo trzy testamenty?
Testament bez odwołania poprzedniego, jest ważny.
W największym skrócie i uproszczeniu – jeśli nie odwołamy pierwszego testamentu, drugi i trzeci będzie również ważny (oczywiście jeśli spełnia wymagania tj. został własnoręcznie napisany, podpisany i opatrzony datą). Prawo polskie nie zabrania bowiem napisania kilku testamentów. Co więcej – dąży do tego, żeby Twoja wola, była w miarę możliwości wypełniona. W jaki sposób? Kodeks cywilny jest akurat całkiem jasny w tej sprawie. Jak wskazuje art. 947 kodeksu, jeżeli spadkodawca sporządził nowy testament nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu.
Zasada „godzenia”.
Co to znaczy? Że jeśli np. w pierwszym testamencie wskazałeś/aś jako spadkobiercę córkę, a w drugim uczyniłaś/eś zapis na rzecz syna (czym jest zapis pisałam TU), oba testamenty – jako niewykluczające się i do pogodzenia – są ważne i wiążące.
Tego rodzaju sprawa była przedmiotem rozpoznania przez Sąd Najwyższy, który zajmował się kwestią pozostawionych dwóch testamentów. W pierwszym testamencie z 2000 roku, spadkodawca zapisał dla Pani A. kilka nieruchomości. W drugim z 2002 roku, wskazał jako spadkobierczynię Panią B. Ostatecznie po rozpoznaniu sprawy przez Sąd I instancji (który uznał że drugi testament „odwołał” pierwszy) oraz Sąd II instancji (który ocenił, że pierwszy testament zawierał zapis, który jednak jest nieważny, bowiem spadkobierczyni z drugiego testamentu, nie została do niego zobowiązania w drugim testamencie), dopiero Sąd Najwyższy udzielił wiążącej odpowiedzi. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 października 2008 roku sygn. akt I CSK 158/08 wskazał, iż pierwszy testament z 2000 roku zawierał jedynie zapis (bowiem nieruchomości nie wyczerpywały majątku spadkowego), zaś drugi z 2002 roku wskazywał spadkobiercę i w tej sytuacji oba testamenty zachowują moc (co oznacza również, że spadkobierca musi wykonać zapis). Oba testamenty zostały zatem uznane za ważne, jako niesprzeczne ze sobą. Jak podkreślił Sąd, ustanowienie spadkobiercy w nowym testamencie daje się pogodzić z ustanowieniem zapisu w testamencie wcześniejszym.
Gdy pogodzić się nie da…
Co jeśli zostawisz kolejny testament sprzeczny z pierwszym? W pierwszym napiszesz że ma po Tobie odziedziczyć wyłącznie brat, a w drugim, że tylko nowa partnerka? W takiej sytuacji uznaje się, że ważny jest drugi (późniejszy testament – dlatego tak ważna jest data). I że poprzez napisanie nowego testamentu, nastąpiło odwołanie poprzedniego. Odwołać testament można bowiem w sposób wyraźny, zaznaczając to w treści nowego testamentu, albo w sposób dorozumiany. Taki dorozumiany sposób, to właśnie m.in. zapisanie w testamencie postanowień, których nie można pogodzić z wcześniejszym testamentem (czyli, że dziedziczy tylko partnerka, a nie tylko brat). Ważne. Wnosząc do sądu sprawę o stwierdzenie nabycia spadku trzeba złożyć w Sądzie wszystkie testamenty. To Sąd będzie bowiem oceniał wolę spadkodawcy i dokonywał interpretacji testamentów.
Odwołując, warto zrobić to wyraźnie.
I choć kodeks cywilny przewiduje, że odwołać testament można na wiele sposobów, w tym także poprzez zniszczenie* testamentu albo dokonanie zmian, z których „wynika wola odwołania jego postanowień” (czyli np. wykreślenie czyjegoś imienia i nazwiska), to warto to zrobić wyraźnie. Dlaczego? Ponieważ po naszej śmierci, pozostali po nas bliscy, mogą w różny sposób próbować dowodzić naszej woli. Różnie może naszą wolę interpretować również sam Sąd. A ponieważ my nie wypowiemy się już jaka była ta nasza wola, najlepiej odwołać testament w sposób wyraźny w treści kolejnego, tak żeby nie było żadnych wątpliwości.
* W jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy wskazał nawet, iż można odwołać testament notarialny także w ten sposób, że zniszczy się wypis testamentu który się posiada (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 06 sierpnia 2015 roku sygn. akt V CSK 635/14: „odwołanie testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego może nastąpić przez świadome zniszczenie przez spadkodawcę wypisu aktu notarialnego zawierającego testament”.)
Wskazuję, że przedstawiane przez mnie na blogu treści, nie są poradą prawną. Z uwagi na zmiany przepisów prawnych jak i orzecznictwa, ich aktualność może ulegać zmianie.
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
