Ograniczenie władzy rodzicielskiej kojarzy się zwykle ze skrajnie zaniedbanym dzieckiem. Albo pijącym rodzicem. Albo jedno i drugie. Czy tak rzeczywiście jest? Nie.
Dobro dziecka na pierwszym planie.
Sąd podejmując jakiekolwiek decyzje dotyczące dziecka kieruje się zawsze jego dobrem. Dobro dziecka jest również najważniejsze, gdy Sąd zastanawia się nad ograniczeniem władzy rodzicielskiej któremuś z rodziców. Kiedy Sąd może to zrobić? Między innymi gdy rodzice mieszkają oddzielnie i nie porozumieli się co do kontaktów i wykonywania władzy rodzicielskiej. Co to oznacza? Że jeśli rodzice mieszkają w różnych mieszkaniach i spierają się co chwilę o różne kwestie np. do jakiej szkoły dziecko ma pójść, czy ma zostać zaszczepione czy nie, na jakie zajęcia dodatkowe ma chodzić, Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu rodzicowi i ograniczyć władzę rodzicielską drugiemu. Dlaczego? Żeby dziecko mogło dorastać w stabilnych warunkach. I aby kłótnie rodziców, nie stwarzały zagrożenia dla jego dobra.
Dobro dziecka a nie kara dla rodzica.
Zawsze najistotniejszą przesłanką przy wydawaniu decyzji przez Sąd jest dobro dziecka. Jak podkreśla orzecznictwo, kwestii dotyczącej władzy rodzicielskiej nie można traktować jako „sporu prywatnego” między rodzicami (ważne jest dobro dziecka, a nie spór pomiędzy rodzicami). Co bierze się pod uwagę powierzając jednemu z rodziców władzę rodzicielską? M.in. kwalifikacje rodzicielskie obojga rodziców, w tym także ich zdolności wychowawcze oraz to, który z rodziców ma możliwość wykonywania osobistej opieki nad dzieckiem. Bierze się również pod uwagę cechy dziecka, a więc jego wiek i płeć (co ma szczególnie znaczenie gdy dziecko jest młodsze). Bardzo często w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej dopuszczany jest też dowód z opinii biegłych, którzy badają więź dziecka z każdym z rodziców oraz ich predyspozycje wychowawcze. Gdy dziecko jest większe, bierze się pod uwagę także zdanie dziecka (np. wyrażone w toku badania).
Ograniczenie władzy rodzicielskiej – co to oznacza?
Jeśli Sąd zdecyduje się powierzyć władzę rodzicielską jednemu rodzicowi, a drugiemu ją ograniczyć, musi bardzo precyzyjnie wskazać do „jakich decyzji” jednego rodzica „ogranicza”. Co to oznacza po polsku? Że Sąd musi bardzo konkretnie wskazać do jakich obowiązków i praw ogranicza władzę. W praktyce takie orzeczenie wygląda na przykład tak:
Sąd postanawia: „powierzyć X wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnią A, ograniczając władzę rodzicielską Y do współdecydowania o istotnych sprawach dziecka dotyczących wyboru szkoły, zajęć dodatkowych, sposobu leczenia, zmiany miejsca zamieszkania, wyjazdu poza granicę Polski” *”. Co to oznacza w wymiarze praktycznym? Że w obszarach wskazanych przez Sąd – czyli inaczej w kwestiach w których władza rodzicielska została przyznana także drugiemu rodzicowi – władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom jednakowo. Jeśli więc Sąd pozostawił drugiemu z rodziców np. prawo współdecydowania o wyborze przedszkola/szkoły to decyzje w tym przedmiocie, rodzice powinni podjąć wspólnie. Jeśli tego nie zrobią, spór powinien rozstrzygnąć sąd opiekuńczy (na podstawie art. 97 § 2 krio czyli wydając postanowienie o istotnych kwestiach dotyczących dziecka).
Pozostawienie władzy obojgu rodzicom.
Czy zatem jeśli rodzice mieszkają oddzielnie i spierają się ze sobą, Sąd zawsze ograniczy któremuś z nich władzę rodzicielską? Nie. Dopóki będą w stanie współdziałać ze sobą. Jeśli jednak sprawa trafi do Sądu, wtedy muszą porozumieć się na piśmie. Dlaczego? Wynika to z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z art. 107 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, pozostawienie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom jest możliwe gdy rodzice przedstawią sądowi porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Oprócz tego porozumienie to musi być zgodne z dobrem dziecka, a sąd mieć przekonanie, że rodzice będą współdziałać ze sobą w sprawach dziecka.
* Tu znajdziesz przykładowe orzeczenie dotyczące orzeczenia o władz rodzicielskiej – o tyle ciekawe, że legło zmianie na skutek apelacji, przed Sądem II instancji: III Ca 1377/16 Szczegóły orzeczenia – System Analizy Orzeczeń Sądowych – SAOS
Wskazuję, że przedstawiane przez mnie na blogu treści, nie są poradą prawną. Z uwagi na zmiany przepisów prawnych jak i orzecznictwa, ich aktualność może ulegać zmianie.
